وقتی در اوایل دهه شصت چپ‌های روحانیت مبارز و حزب جمهوری‌اسلامی در ساختارهایی جدید، تشکیلاتی با رویکرد گفتمان چپ دایر کردند و تقسیم‌بندی سیاسی گفتمان‌ها در ایران در قالب دو شکل چپ و راست آن روزها شکل گرفت؛ اردبیل قاطبه‌ای چپ‌گرایانه داشت. هر چند که آماری رسمی و قابل استناد در خصوص گرایش اردبیلی‌ها به افکار چپ آنروزها و بعدها اصلاح‌طلبانه در دسترس نیست، اما اردبیل را باید شهرستان و بعد‌ها استانی دانست که همیشه خروجی رای آن  اصلاح‌طلبانه بوده است. 

ایرج عزیزی

حکایت حزب کارگزاران در اردبیل، ژانر ممتازی دارد. هنوز دهه هفتاد به اواسط نرسیده بود که طیفی از جوانان اردبیلی هوادار هاشمی، دور پرچم حزب کارگزاران جمع شدند. آنها در فصای سیاسی آنروزهای اردبیل در طبقه رجال پرآوازه اردبیل جای نمی‌گرفتند؛ اما هوش سیاسی و بازی‌خوانی بالایی داشتند. کارگزارنی‌های اردبیل در 76  در قامت حامیان سید محمد خاتمی ظاهر شدند؛ آنهم در روزهایی وزن قابل توجهی از سیاسیون اردبیلی شانس برد را برای  علی اکبر ناطق نوری قائل بودند، اما کارگزارنی‌ها، اردوگاه خاتمی در اردبیل را سر و سامان  بخشیدند. این آغاز یک نحله سیاسی در اردبیل بود که بعدها در مقاطع و ادوار مختلف نقش‌آفرین ظاهر شد. انتخابات 92 که شد، کارگزاران یکی از جدی‌ترین احزاب حامی روحانی بود. همین ترکیب در 96 هم صف اول حامیان روحانی را شکل داد. 
کارگزاران اوایل دهه هفتاد و در آستانه انتخابات مجلس پنجم شکل گرفت. اعضای پایه‌گذارش در ارتباطی  نزدیک با آیت‌الله هاشمی بودند. حزب کارگزاران از ابتدای راهش، منسوب به آیت‌الله هاشمی شد و خیلی‌ها او را «پدر معنوی» این حزب خواندند. کارگزارن در برهه‌ای از حیات سیاسی ایران شکل گرفت که دعوای اولویت توسعه اقتصادی و سیاسی تیتر یک جامعه بود. کارگزاران در پی دنبال‌کردن و جا انداختن سیاست‌های عملگرایانه در کشور بود. سیاست‌های کارگزاران در آن مقطع  ذیل تیتر «سازندگی» و به معنای «ایجاد زیرساخت‌ها در جامعه» شکل  گرفت. این به معنای«توسعه همه جانبه نبود» و تعریف دیگری را در رویکرد احزاب ارائه داد.کارگزاران در مجموعه این سال‌ها کم و بیش فعال بوده و نیروهای مختلفی را در تهران و شهرستانها جذب کرده است. کارگزارانی‌ها در مجلس پنجم نمایندگان تاثیرگذاری داشتند. اما در رویکرد جدید، بازسازی و ترمیم حزب در رویکردی متفاوت از قبل دنبال می‌شود.
اسفند ماه 92 بود که  دبیرکل کارگزارن از قصد این حزب برای  بازسازی و نوسازی تشکیلاتی سخن گفت. در پی این بازسازی اعضای شورای مرکزی افزایش یافت و چهره‌های جدید کارگزارانی شدند. ترمیم شورای مرکزی گام اول حزب کارگزاران درجهت بازسازی آن بود.  کارگزاران جدید هم متفاوت از کارگزارن  قبلی نیست. همان حزب قدیمی است که بازسازی و نوسازی شده است. هنوز هم کارگزاران اعتقاد دارد در جامعه‌ای که به لحاظ اقتصادی، تکنولوژی و درآمد سرانه توسعه نیافته است، اولویت پرداختن به این مسایل است و رودررویی‌های سیاسی را دامن نزد.   آنها در گامی فراتر به همگرایی و همکاری با گروه‌هایی که گاه در زاویه‌ فکری و سیاسی‌شان قرار دارد هم معتقدند. نمونه این تفکر در انتخابات 92  اتفاق افتاد. بین اصلاح‌طلبان با بخشی از بدنه جناح محافظه‌کار که معتدل و دلسوز کشور بودند، همکاری‌های نزدیکی اتفاق افتاد تا بتوان وضعیت مدیریت سیاسی جامعه را تغییر داد. این انعطاف‌پذیری حکایت از قدرت بالای سیاسی این حزب برای بازی در صفحه شطرنج سیاست دارد.  ساختار جدید که شکل گرفت، تقویت دفاتر استانی حزب که روی میز کار کارگزارانی‌ها قرار گرفت، اردبیل پیشرو‌تر بود.
وقتی در اوایل دهه شصت چپ‌های روحانیت مبارز و حزب جمهوری‌اسلامی در ساختارهایی جدید، تشکیلاتی با رویکرد گفتمان چپ دایر کردند و تقسیم‌بندی سیاسی گفتمان‌ها در ایران در قالب دو شکل چپ و راست آن روزها شکل گرفت؛ اردبیل قاطبه‌ای چپ‌گرایانه داشت. هر چند که آماری رسمی و قابل استناد در خصوص گرایش اردبیلی‌ها به افکار چپ آنروزها و بعدها اصلاح‌طلبانه در دسترس نیست، اما اردبیل را باید شهرستان و بعد‌ها استانی دانست که همیشه خروجی رای آن  اصلاح‌طلبانه بوده است.  همیشه کفه ترازوی انتخابات مجلس در اردبیل سنگینی قابل ملاحظه‌ای به نفع چپ‌های خط امامی داشته است. در مواردی هم که راست‌های سابق و اصولگرایان فعلی پیروز میدان انتخابات بوده‌اند، در وهله اول فضا و شرایط برای حضور عمده نیروهای چپ فراهم نبوده است. این ظرفیت بیشتر در مواقع انتخاباتی مورد توجه ستادهای چپ‌گرا قرار می‌گیرد، آنچه که بیشتر به یک بهره‌برداری فصلی و مقطعی هم می‌ماند. جای خالی نهاد، صنف یا تشکیلاتی که پتانسیل بالا و گرایش افکار اصلاح‌طلبانه بیشتر محسوس می‌شود.

همخوانی گفتمان کارگزاران با اعتدال
کارگزاران در طبقه‌بندی احزاب اصلاح‌طلب قرار می‌گیرد. این را «غلامحسین کرباسچی» در آغار بکار رسمی این حزب در اردبیل هم عنوان کرد. عضو شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان است و وزن قابل ملاحظه‌ای در معادلات سیاسی دارد. از طرفی منسوب بودن این حزب به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، مشی و گفتمان اعتدال در این حزب را برجسته می‌کند. هاشمی در کنار سید محمد خاتمی دو «سیاستمدار- رئیس جمهوری» بودند که در روزهای آخر انتخابات سال 92 در موضع‌گیری تاریخی‌شان بی‌پرده از حسن روحانی حمایت کردند. مشی خاتمی و تدبیر هاشمی برگ برنده ائتلاف گفتمان‌های اصلاحات و اعتدال بود. دولت روحانی هم مشی و گفتاری در تقارن با گفتمان اصلاحات دارد؛ اما گفتمانش ادبیات متفاوتی هم در عین حال دارد.
 
پاگرفتن تفکر حزبی
ساختار جدید حزب کارگزاران سازندگی در اردبیل که شکل گرفت، دوره جدیدی در مناسبات حزبی‌اش پا گرفت. شعاع فعالیت‌های کارگزاران گسترده و چترش برای  فربه‌کردن گفتمانش گسترده‌تر شد. در ساختار جدید «جواد پاریاد زنجانی» دبیر استانی این حزب و «لیدر امضادار» کارگزاران شد. او بعدتر جای خود را صفت الله دلشاد داد و قادر تقی‌زاده هم رئیس شورای حزب کارگزاران سازندگی استان شد. ترکیبی از تجربه اعضای سابق حزب در کنار جوان ترهایی که به مجموعه اضافه شدند، توان کارگزاران در اردبیل را بیش از پیش کرد.

بازنشر از ضمیمه استان اردبیل روزنامه کارگزاران

/در بازنشر این نوشتار از سی روز آنلاین امانتدار منبع انتشارباشیم/