نبود کتابخانه‌ای غنی و به‌روز برای امانت گرفتن و حتی کتاب‌فروشی پربار برای خرید کتاب همواره مشکل اصلی همشهری‌های کتاب‌خوانمان بوده است. رمان‌ها و کتاب‌های مهم و مطرح در هر شاخه مدت‌ها بعد از انتشار در پایتخت و شهرهای بزرگ به دست ما می‌رسد. یاد «بهروز» عزیز گرامی که بعد از زیر پا گذاشتن شهر، باز هم کتاب‌های خوب همیشه پیش او بود...

سی روز آنلاین / مریم محسن دوست:

«پنج دقیقه بیشتر بخوابم» های سر صبح، بی‌حالی‌های طول روز، میل سرکش انسان به کیفور شدن در زیر آفتاب ملایم و دل‌چسب، همه و همه از ویژگی‌های بلافصل پائیز است. همه ما آن سستی و خمودگی آغشته به لذت پائیز را تجربه کرده‌ایم. حسی که به محیط کار، محیط خانه، روابط بین فردی و امور شخصی نیز کشیده می‌شود.

پائیز دیر یا زود می‌گذرد و انسان‌ها نهایت، چه از سر اجبار چه عادت، با گذر چند هفته از این فصل به ریتم زندگی بازمی‌گردند؛ اما این «خستگی پائیز» گریبان «مطالعه» را رها نمی‌کند و گویا برای کتاب‌خوان‌های این مرز و بوم، فصل، همیشه پائیز است.

از اول بهار تا کنون چند صفحه کتاب خوانده‌ایم؟ روزی چند دقیقه کتاب دستمان گرفته‌ایم و چقدر از وقتمان را در دامان طبیعت و تولید زباله و برافروختن آتش گذرانده‌ایم؟ این که هر کدام از ما در خلوتمان چند ساعت کتاب می‌خوانیم شاید به نظرمان امری شخصی بیاید و لزومی به پاسخ دادن به آن نبینیم، اما اینکه همه مایی که باهم تشکیل اجتماع داده‌ایم، روی‌هم‌رفته چقدر از وقتمان را صرف کتاب خواندن می‌کنیم موضوعی بسیار پر اهمیت است. بله درست حدس زدید: «سرانه مطالعه». عبارتی که مطمئناً به گوشتان خورده است، به این معنی که هر فرد به طور میانگین در روز چند دقیقه کتاب می‌خواند. رقمی که در ایران، با توجه به تعداد جمعیت، هرم جمعیتی که اکثریت آن را جوان‌ها و باسوادها تشکیل می‌دهند و بدون در نظر گرفتن کتب درسی و روزنامه‌ها، رقمی بسیار ناچیز است.

سرانه مطالعه یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رشد و توسعه فرهنگی و اجتماعی و انسانی هر کشور است که به صورت مستقیم با توسعه بسترهای مختلف سیاسی، اقتصادی، آموزشی و... در رابطه است. روح فردی و جمعی هر جامعه با بالا رفتن زمان مطالعه گام‌های بلند تر و استوار تری به سوی کمال و تعالی طی خواهد کرد و از آنجایی که تشکیل‌دهنده جامعه چیزی نیست جز انسان‌ها و روابط آن‌ها، به راحتی می‌توان ادعا کرد تعالی هر فرد نهایتاً به تعالی جامعه خواهد انجامید.

اما دلیل این رکود و پایین بودن سرانه مطالعه چیست؟ پاسخ به این سؤال، قطعاً در این مقال نمی‌گنجد که نیازمند مباحث بسیار پیچیده روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و حتی اقتصاد است. سطحی‌ترین لایه در بررسی و حل این مشکل، مبحث خانواده است. کودکانمان چقدر با کتاب دوست هستند؟ چقدر آن‌ها را در معرض کتاب‌خوانی قرار می‌دهیم؟ متأسفانه خانواده‌ها در این زمینه بسیار اهمال می‌کنند. از طرفی سهل‌انگاری خانواده‌ها و از طرف دیگر تهاجم بلا انکار تکنولوژی به زندگی همه ما در همه جنبه‌ها که روزبه‌روز رو به افزایش نادرست و «قارچ گونه» است، باعث بیگانگی‌مان با کتاب شده است. از ده کودک و بزرگ‌سالی که در اطرافمان می‌بینیم، چند نفرشان کتاب به دست دارد و چند نفرشان تبلت و آی پد و ... تکنولوژی غیرقابل‌انکار و گریزناپذیر است؛ اما مثل بسیاری از زمینه‌های دیگر، سرعت نفوذ تکنولوژی به حیاتمان، بسیار بیشتر از سرعت نفوذ «فرهنگ استفاده» از آن است. بیایید با خودمان صادق باشیم، چند کتاب الکترونیکی در تبلت یا تلفن همراهمان داریم؟ در مقابل چند بازی و نرم‌افزار و آهنگ و ترانه؟!

نقش اینترنت در رکود کتاب‌خوانی را نیز نباید نادیده گرفت. «مینیمال نویسی» هنری بسیار ارزنده در بستر ادبیات که در چند سال اخیر طرفداران بسیاری برای خود دست و پا کرده است، یکی از اصلی‌ترین دشمنان کتاب‌خوانی است. انکار نکنیم که خواندن متن‌های کوتاه را به نوشته‌های بلند بیشتر ترجیح می‌دهیم؛ اما وقت گران‌بهایی که با نخواندن نوشته‌های بلند و کتاب‌ها ذخیره می‌کنیم، کجای زندگی‌مان صرف کدام کار ارزشمندتر می‌کنیم؟

از عوامل دیگر شاید بتوان به تنوع بیش از حد عناوین کتاب‌ها و نیز کاهش نشر و تیراژ در اثر فیل‌ترهای مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در بستر زمان‌های مختلف اشاره کرد. این مسئله را می‌توان از دیدگاه «عرضه و تقاضا» نیز بررسی کرد. تقاضای مشتری است که باعث عرضه محصولی به بازار می‌شود. اگر تقاضای کتاب‌خوانی بالا باشد، مطمئناً عرضه کتاب و نشر آن هم با افزایش روبرو خواهد شد.

با در نظر گرفتن همه این عوامل و بسیاری از عوامل جانبی دیگر، در دسترس نبودن کتب مطرح و ارزشمند نیز از دلایل اصلی رکود کتاب‌خوانی است که متأسفانه به نظر می‌رسد اصلی‌ترین مشکل استان ما باشد. نبود کتابخانه‌ای غنی و به‌روز برای امانت گرفتن و حتی کتاب‌فروشی پربار برای خرید کتاب همواره مشکل اصلی همشهری‌های کتاب‌خوانمان بوده است. رمان‌ها و کتاب‌های مهم و مطرح در هر شاخه مدت‌ها بعد از انتشار در پایتخت و شهرهای بزرگ به دست ما می‌رسد. یاد «بهروز» عزیز گرامی که بعد از زیر پا گذاشتن شهر، باز هم کتاب‌های خوب همیشه پیش او بود...
انتهای پیام / سی روز آنلاین